Przez ostatnie kilka lat mogliśmy obserwować coraz szybszy rozwój sztucznej inteligencji. Poza nowymi możliwościami niesie ona nowe zagrożenia. Jednym z nich jest deepfake, czyli technologia pozwalająca wygenerować zdjęcie dowolnej osoby, nagranie jej głosu lub realistyczny film z jej udziałem.
W jaki sposób działa deepfake?
Deepfake to technologia oparta na sztucznej inteligencji. Już sama nazwa wiele mówi nam na temat jej funkcjonowania. Jest to zbitek słów „deep” od „deep learning”, czyli głębokiego uczenia — metody wykorzystywanej przy trenowaniu AI, oraz „fake”, czyli „fałszywy”.
W celu wygenerowania takich zdjęć oszustom wystarczy zaledwie jedna fotografia osoby, którą mają na celowniku. Do nagrania wiadomości audio, krótka próbka dźwiękowa, natomiast do filmu, wymagana jest kombinacja obu tych materiałów. W czasach, w których życie każdego z nas jest przynajmniej w części udostępnione na portalach społecznościowych, każdy może stać się celem ataku.
Zagrożenia, jakie powoduje deepfake
Możliwość wygenerowania dowolnego zdjęcia lub filmu daje oszustom wiele nowych możliwości. Poniżej wymienione są typowe przykłady zastosowania tej technologii w niecnych celach:
- Szantaże — dzięki możliwości wygenerowania dowolnego zdjęcia lub filmu oszuści zyskali nowe możliwości szantażowania swoich ofiar;
- Wyłudzenia — deepfake oferuje złodziejom możliwość przygotowania nagrań głosowych i zaaranżowania rozmowy telefonicznej, w celu wyłudzenia pieniędzy. Metoda działania jest bardzo podobna jak w oszustwie „na wnuczka”;
- Fałszywe filmy pornograficzne — to zagrożenie najczęściej dotyczy celebrytów, jednak nie tylko. Zdarzają się przypadki generowania takich filmów w celu zemszczenia się na swoich ex-partnerach;
- Polityczne manipulacje — fałszywe filmy kompromitujące polityków mogą zostać użyte do budowania określonych nastrojów w społeczeństwie. Może to w konsekwencji wpływać na wyniki wyborów, a tym samym na funkcjonowanie całych państw.
Jak widać, zagrożeń powodowanych przez deepfake jest wiele. Problem należy traktować poważnie, gdyż technologia ta użyta w złej wierze, może zniszczyć życie wielu ludziom.
Przykłady etycznego zastosowania deepfake
Na szczęście oszustwa i manipulacje to nie jedyne zastosowanie niniejszej technologii. Poniżej wymienione są przykłady tego, jak deepfake może przysłużyć się naszemu społeczeństwu:
- Edukacja — z pomocą tej technologii możemy ożywić historyczne postaci i tym samym urozmaicić uczniom proces nauki;
- Sztuka — deepfake może przysłużyć się również dziedzinie sztuki. Urozmaicenie istniejących dzieł lub stworzenie nowych, w celu oddania hołdu artyście lub aktorowi, to jedno z możliwych zastosowań;
- Tworzenie szeroko dostępnych treści — dzięki technologii deepfake możliwe jest tworzenie uniwersalnych treści na szeroką skalę, na przykład w wielu językach jednocześnie.
Przeczytaj również: Model AIDA – co to jest i na czym polega?
W jaki sposób rozpoznać deepfake?
Podstawowymi narzędziami służącymi do rozpoznania fałszywego filmu, zdjęcia lub nagrania audio są nasze zmysły. Bardzo często podczas oglądania takich materiałów podświadomie czujemy, że „coś jest nie tak”. Idąc za tym przeczuciem, możemy spróbować rozbić materiał na czynniki pierwsze i sprawdzić, czy znajdujemy w nim poniższe cechy:
- Nienaturalne ruchy twarzą;
- Źrenice patrzące w różne punkty;
- Nieostre fragmenty kadru, szczególnie okolice ust oraz oczu;
- Brak synchronizacji dźwięku z ruchem ust;
- Dziwnie wyglądające akcesoria, kolczyki wiszące w powietrzu, nienaturalne kosmyki włosów;
- Nienaturalne oświetlenie, dziwnie wyglądające kolory.
Nie musimy jednak zdawać się wyłącznie na nasze zmysły. Sztuczna inteligencja jest w tym przypadku mieczem obosiecznym. Coraz większą popularność zyskują bowiem programy służące do wykrywania tak wygenerowanych materiałów.
Deepfake — podsumowanie
Pomimo kilku korzystnych i etycznych zastosowań rozwój technologii deepfake niewątpliwie budzi niepokój. Na szczęście rozpoznanie takich materiałów jest możliwe, nie tylko dzięki znajomości typowych błędów, ale również dzięki specjalistycznym programom. W każdym przypadku jednak kluczem do zachowania bezpieczeństwa jest zdrowy rozsądek i weryfikowanie trafiających do nas informacji.
Autor tekstu: Jakub Michalski
Od dziecka zamiłowany czytelnik literatury fantastycznej i sci-fi. Pisanie zawsze traktował jako przyjemność, próbując swoich sił w różnych konkursach literackich. Z chęcią poszerza swoją wiedzę i wyszukuje informacje na potrzeby tekstów. Z wykształcenia inżynier automatyki i robotyki, posiada kilkuletnie doświadczenie zawodowe w tej dziedzinie. Prywatnie uwielbia szermierkę historyczną oraz odkrywanie nowych muzycznych horyzontów.